روند حجاب الزامی پس از انقلاب اسلامی، با مروری بر دیدگاه های امام خمینی(ره)

امام خميني همواره و از ابتداي شكل گيري مبارزات خويش به صورت صريح و قاطع بر لزوم رعايت صحيح آموزه ها، ارزشها و موازين اسلامي تاكيد داشتند. به عنوان نمونه در مورد حجاب بر خلاف آنچه كه برخی ادعا می کنند که ايشان در مصاحبه خود به آزادي حجاب در جمهوري اسلامي، اشاره كرده اند، مروري بر بيانات و مصاحبه هايي كه در آن مقطع زماني انجام گرديده مبين عدم صحت چنين ادعايي است. در ادامه به اين موارد مي پردازيم:

يكم . پاسخ محكم امام به زن خبرنگار در فرانسه ۳ بهمن ۱۳۵۷- نوفل لوشاتو – [خبرنگار زن:]

«چون مرا به عنوان يك زن پذيرفته ايد، اين نشان دهنده اين است كه نهضت ما يك نهضت مترقي است؛ اگرچه ديگران سعي كردند نشان دهند كه عقب مانده است. فكر ميكنيد به نظر شما آيا زنان ما بايد حتماً حجاب داشته باشند؟ مثلاً چيزي روي سر داشته باشند يا نه؟ »

[امام:] «اينكه من شما را پذيرفته ام، من شما را نپذيرفته ام! شما آمده ايد اينجا و من نمي دانستم كه شما مي خواهيد بياييد اينجا! و اين هم دليل بر اين نيست كه اسلام مترقي است به مجرد اينكه شما آمديد اينجا! اسلام مترقي است. مترقي هم به اين معني نيست كه بعضي زنها يا مردهاي ما خيال كرده اند. ترقي به كمالات انساني و نفساني است، و با اثر بودن افراد در ملت و مملكت است نه اينكه سينما بروند و دانس بروند و اينها ترقياتي است كه براي شما درست كرده اند و شما را به عقب رانده اند؛ و بايد بعداً جبران بكنيم. شما آزاديد در كارهاي صحيح. در دانشگاه برويد و هر كاري كه صحيح است بكنيد؛ و همه ملت در اين زمينه ها آزادند. اما اگر كاري خلاف عفّت بكنند و يا مضر به حال ملت -خلاف مليت- بكنند، جلوگير مي¬شود؛ و اين دليل بر ترقي اسلام است.» (صحيفه امام، جلد ۵، صفحه ۵۲۰-۵۲۱).

دوم . مصاحبه با امام – ۷ بهمن ۱۳۵۷- [خبرنگار فرانسوي]: «برخى از رسوم اسلامى مانند حجاب اجبارى رها شده است. آيا در جمهورى اسلامى از نو اجبارى خواهد شد؟»

امام خميني: «حجاب به معناى متداول ميان ما، كه اسمش حجاب اسلامى است، با آزادى مخالفتى ندارد؛ اسلام با آنچه خلاف عفت است مخالفت دارد. و ما آنان را دعوت مى‏كنيم كه به حجاب اسلامى روآورند. و زنان شجاع ما ديگر از بلاهايى كه غرب به عنوان تمدن به سرشان آورده است به ستوه آمده‏اند و به اسلام پناهنده شده‏اند.» (صحيفه امام، ج۵، ص۵۴۱) 

بنا براين نه تنها حضرت امام وعده به آزادي حجاب نداده اند بلكه از بي حجابي به عنوان موضوعي كه مخالف عفت جامعه اسلامي است، نامبرده و بر لزوم تلاش نظام اسلامي براي اصلاح اين معضل تصريح مي نمايد. همچنين و بالاتر از اين در خاطره يكي از همراهان امام راحل در «نوفل لوشاتو » مي‌خوانيم:

«در مورد حجاب هم وقتي از فرانسه آمدم، هنوز با مانتو و شلوار و مقنعه بودم. يك بار در مهران، پايم صدمه ديد و من با عصا و با همان مانتو و شلوار خدمت امام رفتم تا گزارش بدهم. امام فرمودند: اگر چادر نداريد، بگويم احمد برايتان بخرد. عرض كردم: نه حاج آقا! چون به كوه مي‌رفتم و اسلحه روي دوشم بود و فشنگ به كمرم و قمقمه به پهلويم و گاهي هم بايد سه‌پايه تيربار را روي دوش مي‌گرفتم، چادر سركردن برايم دشوار بود. فرمودند: چادر براي زن بهتر است. من از آن روز چادر سر كردم.»(مصاحبهء سايت ساجد با طاهره حديده چي) پس ديده مي شود كه امام خميني، هرگز وعده نداده اند كه بعد از انقلاب، حجاب آزاد خواهد بود.

بحث حجاب از نخستين روزهاي پيروزي انقلاب اسلامي مورد توجه بسياري از فعالان سياسي و اجتماعي قرار گرفت و روزهاي سرد ۱۵ تا ۲۷اسفند سال ۵۷ با تنور اين مسئله به شدت داغ شد.

۱۶ اسفند ۵۷، امام خمینی در مدرسۀ فیضیه قم:

«الآن وزارتخانه ‏ها- این را مى‏ گویم که به دولت برسد، آنطورى که براى من نقل مى‏کنند- باز همان صورت زمان طاغوت را دارد. وزارتخانه اسلامى نباید در آن معصیت بشود. در وزارتخانه ‏هاى اسلامى نباید زنهاى لخت بیایند؛ زنها بروند اما با حجاب باشند. مانعى ندارد بروند؛ اما کار بکنند، لکن با حجاب شرعى باشند، با حفظ جهات شرعى باشند.» (صحیفه امام، ج‏۶، ص: ۳۲۹).

حضرت امام(ره) در اين روزها در اقدامي با صلابت از وضعيت حجاب در ادارات دولتي گلايه كردند و خواستار سامان دهي فوري به اين اوضاع شدند.
ايشان در اين باره فرمودند:

«زنان اسلامي بايد با حجاب اسلامي بيرون بيايند. نه اين‌كه خودشان را بزك كنند. زن‌ها هنوز در ادارات با وضع پيشين كار مي‌كنند. زن‌ها بايد وضع خودشان را عوض كنند… به من گزارش داده‌اند كه در وزارتخانه‌هاي ما زن‌ها لخت هستند و اين خلاف شرع است. زن‌ها مي‌توانند در كارهاي اجتماعي شركت كنند ولي با حجاب اسلامي».

اين سخنان به سرعت با تظاهرات اعتراض آميز جمعي از زنان تهراني در مناطق شمال، مركز و غرب شهر مواجه شد، به طوري كه عكس اين تظاهرات در كنار تيتر يك روزنامه‌هاي ۱۷ اسفند قرار گرفت. «خواست امام اين است كه حجاب اسلامي در مملكت بايد رعايت شود.» شعار زنان معترض اين بود كه حجاب، پاكي نمي‌آورد و حجاب هر كس در نهاد اوست. سخنران مراسم نيز معتقد بود از آن‌جا كه زنان و مردان هر دو براي پيروزي اين انقلاب تلاش كرده اند، پس هر دو بايد آزاد باشند. اين مخالفت‌ها در روزهاي بعد نيز ادامه پيدا كرد. دختران در بعضي مدارس تهران تظاهرات كردند. كاركنان زن هواپيمايي ملي ايران به اين فرمان معترض بودند. جمعي از زنان كارمند در تهران و برخي شهرهاي بزرگ نيز به اين اعتراضات پيوستند. البته اين حركت‌هاي معترضانه از سوي جمعي از موافقان فرمان امام نيز بي پاسخ نماند و درگيري‌هاي لفظي در برخي مواقع بين دو گروه شدت مي‌گرفت و گاه تندرويي هايي نيز از سوي نيروهاي انقلابي گزارش مي‌شد. شعار «يا روسري، يا توسري» در همين مقطع زماني مطرح شده بود و در روزنامه‌ها نيز بازتاب داشت.

حجت الاسلام اشراقي، داماد امام، همان روز (هفدهم اسفند) در مصاحبه‌اي با راديوي انقلاب اسلامي، مواضع امام را تشريح كرد:
«من فكر مي‌كنم اين كار صحيح نباشد كه عده‌اي بخواهند با تندروي و شدت عمل جلوي خانم ها را بگيرند. بايد حجاب رعايت شود و قوانين اسلامي مو به مو اجرا گردند و در همه مؤسسات و ادارات و مدارس و دانشگاه ها به اين موضوع توجه شود. اما حجاب، بايد در نظر داشت كه به معني چادر نيست. همان قدر كه موها و اندام خانم ها پوشانده شود و لباس آبرومند باشد، حالا به هر شكلي، مهم نيست. چادر چيز متعارفي است و بسيار خوب است، اما به خاطر طرز كار و نوع كار خانم ها شايد گاهي پوشاندن بدن و مو به طريق ديگر هم حجاب باشد، حرفي نيست. بايد طبق نظر مبارك امام حجاب اسلامي در سطح كشور توسط خانم ها با اشتياق اجرا شود… در مورد اقليت هاي مذهبي هميشه نظر مبارك امام اين بوده كه آن ها از هر حيث مورد احترام و حمايت باشند. اما اگر خانم هاي اقليت هاي مذهبي هم رعايت حجاب اسلامي را بكنند چه بهتر.» (كيهان ۱۷ اسفند ۱۳۵۷)

در اين مواضع نيز ضمن رد تندروي‌ها بر لزوم رعايت حجاب تأكيد شد، اما تلاش شد تا رنگ و بوي اجبار از اين فرمان برداشته شود.
اعتراضات ادامه يافت. روز شنبه ۱۹ اسفند تجمعي از زنان معترض در مقابل دادگستري تهران تشكيل شد، اما اين بار، موافقان فرمان امام كه طي روزهاي گذشته به طور پراكنده عليه معترضان شعار مي‌دادند، حضور پررنگ تري داشتند؛ به طوري كه نيروهاي كميته‌هاي انقلاب دستور داشتند از زنان معترض در مقابل مردم خشمگيني كه خواستار رعايت حجاب در جامعه بودند، مراقبت كنند. دفتر امام خميني(ره) اطلاعيه‌اي صادر كرد كه با مزاحمين بانوان به شدت برخورد خواهد شد.

«در مورد حجاب، اجبار در كار نيست» در بيستم اسفند مصاحبه با آيت الله طالقاني درباره حجاب زنان، تيتر يك روزنامه‌ها شد:

«…[حجاب] ساخته من و فقيه و ديگران نيست؛ اين نص صريح قرآن است. آن قدري كه قرآن مجيد بيان كرده، نه ما مي توانيم از حدود آن خارج شويم و نه زناني كه معتقد به اين كتاب بزرگ آسماني هستند.ايشان درباره حجاب زنان در ادارات گفت: اسلام، قرآن و دين مي خواهند شخصيت زن حفظ شود؛ اين حركت انقلابي است. كي در اين راهپيمايي ها، خانم ها، خواهران و دختران ما را مجبور كرد كه با حجاب يا بي حجاب بيايند؟ خودشان با احساس مسئوليت اسلامي كه اين لباس يكي از شعارهاي اسلامي و ايراني است، اصالت خودشان را نشان دادند … 

هو و جنجال راه نيندازند. همان طور كه بارها گفتيم، همه حقوق حقه زنان در اسلام و در محيط جمهوري اسلامي محفوظ خواهد ماند و از آن ها خواهش مي‌كنيم كه با لباس ساده با وقار، روسري هم روي سرشان بيندازد به جايي بر نمي‌خورد. اگر آن هايي هم كه مي خواهند موي شان خراب نشود، اگر روي مويشان روسري بيندازند، بهتر است و بيشتر محفوظ مي‌ماند… چه جنگ ها، چه قتل ها، چه فجايع كه تا يك سال قبل دائما هر روز يك قسمت از اخبار روزنامه‌ها همين فجايع بود. منشاء اين ها كي بود؟ منشأ اين ها از كجا بود؟ غير از همين تحريكات بي جا بود؟… خطري كه حس مي‌كنيم اين است كه زن‌ها دوباره به ابتذال برگردند. حجاب حكم ضروري دين است. منظور امام و علما اين نيست كه زن خانه نشين باشد. اجباري حتي براي زن هاي مسلمان هم نيست. چه اجباري؟ حضرت آيت الله خميني نصيحتي كردند مانند پدري كه به فرزندش نصيحت مي كند، راهنمايي اش مي‌كند كه شما اين جور باشيد به اين سبك باشيد…»

در واقع، آيت الله طالقاني با بياني نرم و پدرانه از زنان لائيك خواست براي مصلحت خودشان هم كه شده روسري بر سر كنند و اين همه جار و جنجال راه نيندازند. پس از سخنان آيت الله طالقاني و نيز گسترش تحركات زنان سكولار، دادستان وقت تهران اعلاميه اي در حمايت از زنان مزبور صادر كرد.

امام خميني(ره) نيز روز ۲۱ اسفند، موضع گيري آيت الله طالقاني در مورد حجاب را تأييد كردند و تظاهرات زنان معترض بعد از آن متوقف شد و اعلام كردند كه به خواسته خود يعني غير اجباري بودن حجاب رسيده اند.

در مقاطع بعدی امام (ره) در برابر بی عفتی عده ای در ملا عام واکنش نشان دادند و از مردم متدین خواستند در برابر این اقدامات بایستند:

۷تیر ۵۸، امام خمینی(س):

« اسلام جلوی‌ شهوات را می‌گیرد؛ اسلام نمی‌گذارد که لخت بروند توی این دریاها شنا کنند. پوستشان را می‌کند! با زنها لخت بروند آنجا، و بعد زنها لخت بیایند توی شهرها! مثل کارهایی که در زمان طاغوت می‌شد. همچو کاری اگر بشود، پوستشان را مردم می‌کنند. مسلمانند مردم. نمی‌گذارند زنها و مردها با هم داخل هم بشوند و توی دریا بریزند و به جان هم بیفتند. «تمدن» اینها این است! اینها از تمدن این را می‌خواهند. اینها از آزادی این را می‌خواهند! آزادی غربی می‌خواهند. و آن این است زن و مرد با هم لخت بشوند و بروند توی دریا [یا] بروند توی – نمی‌دانم – جاهای دیگر شنا کنند! این تمدنی است که آقایان می‌خواهند! این تمدنی است که در رژیم سابق تحمیل بر مملکت ما شد، که بعد از اینکه می‌رفتند زن و مرد در دریا، زنها همان طور لخت و همان طور لخت می‌آمدند توی شهر! مردم هم جرأت نمی‌کردند حرف بزنند.

امروز اگر یک همچو چیزی بشود، اینها را ما خواهیم تکلیفشان را معین کرد. و دولت هم معین کرد. البته دولت [به‌]طوری که وزیر کشور گفتند، گفتند ما جلویش را گرفتیم. اگر نگیرند، مردم می‌گیرند. مگر مازندرانیها می‌گذارند یا رشتیها می‌گذارند که باز کنار دریاشان مثل آن وقت باشد؟ مگر بندر پهلوی‌ای‌ها (بندر انزلی) مرده‌اند که زن و مرد با هم در یک دریا بروند و مشغول عیش و عشرت بشوند! مگر می‌گذارند اینها را؟ تمدنهای اینها این است. آزادی‌ای که آنها می‌خواهند همین. این جور آزادی! بروند قمار بکنند و با هم لخت بشوند و با هم [سرگرم عیش و نوش‌] بشوند» (صحیفه امام، ج ۸، ص: ۳۳۸ و ۳۳۹)

سرانجام اولین اطلاعیه رسمی برای الزام حجاب در محیطی عمومی صادر شد:

۳۱شهریور ۵۸، حجت الاسلام خدائی، نماینده امام خمینی در مرودشت:« اگر دختران دانش آموز از روز اول مهرماه بدون حجاب به مدارس بروند از ورود آنان جلوگیری خواهدشد »(کیهان، ۳۱ شهریور ۵۸، شماره ۱۰۸۱۲)

۱۸ خرداد ۵۹، آیت الله بهشتی:«یک خانم شهروند و مسلمان ایجاب می کند که لباسی را که در اداره می پوشد همان لباسی نباشد که در میهمانیهای شبانه می پوشد.» (کیهان، ۱۸ خرداد ۵۹، شماره ۱۱۰۱۵)

سخنان بعدی امام راحل(س)، در واکنش به نمادهای باقی مانده طاغوت، حساسیت ها را بر حجاب زنان بالا برد:

۸ تیرماه ۵۹، آیت‌الله خمینی در دیدار با خانواده شهدای انقلاب:

« باز هم تذکره‌ها، تذکره‌های شاهنشاهی است. باز هم کاغذهای اداره، کاغذهای شاهنشاهی است. اگر شاهنشاهی هستید، خوب بگویید تا ما تکلیفمان را با شما تعیین کنیم. تا من بگویم ملت باشما چه کند و اگر نیست، چرا این آرمها را برنمی دارید؟ چرا این اشخاصی که در این ادارات مشغول فساد هستند، چرا اینهایی که مشغول هستند که جوانهای ما را تباه کنند، در این ادارات تصفیه نمی‌کنید؟ من نمی‌دانم این مملکت وضعش چیست؟ بیست سال است که این ملت، ملت محروم دارد زحمت می‌کشد، کشته می‌دهد. پانزده خرداد آنقدر کشته داد، و بعد هم هی پانزده‌های خرداد برای ما پیش آمد. این همه اینها به شهادت رسیدند. ما تا کی باید مواجه با این چهره‌های افسرده باشیم؟ ملت ایران تا کی باید منتظر باشند که شماها از آن گرفتاریهایی که می‌گویید داریم در ادارات، بیرون بیایید؟ تا کی صبر کند ملت ایران و تا کی شما می‌خواهید اصلاح کنید امور را؟ یک سال و نیم بیشتر گذشته است از این انقلاب و باز آرمهای شاهنشاهی هست.

اگر شاهنشاهی هستید بگویید. اگر تا ده روز دیگر، تا ده روز دیگر، در یکی ازاین چیزهایی که از ادارات‌ صادر می‌شود، عکس همان آرمهای شاهنشاهی باشد و اسم آنها باشد، من با ملت می‌گویم که با شماها آن رفتار کند که با شاهنشاه کرد. ما هی سکوت می‌کنیم، هی می‌خواهیم مطالب را خودشان حل بکنند. مع ذلک، به فکر این حرفها کم هستند. چرا به فکر نیستید؟ چرا شورای انقلاب به فکر این مطلب نیست؟ چرا رئیس جمهور به فکر این افراد نیست؟ این امور نیست؟ به آن حرفهایی که می‌زنید، یک قدری هم عمل کنید.» (صحیفه امام، ج ۱۲، ص: ۴۷۷)

با اینکه امام در سخنان خود، مستقیما به مسئله پوشش زنان اشاره نکردند، اما طبیعی ست که بی حجابی هم یکی از نمادهای آشکار طاغوت شناخته شود که نمونه ای از آن ذیلاَ آورده می شود:

۱۰ تیر ۵۹، حجت الاسلام ری شهری، رئیس دادگاه انقلاب ارتش:

«بسمه تعالی

اگر شاهنشاهی هستید بگوئید تا ما تکلیفمان را با شما تعین کنیم تا من بگویم ملت با شما چه کند. (امام خمینی)

از آنجا که تا کنون چندین بار توسط مسئولین امر نسبت به پوشش اسلامی خانمهای کارمند ارتش جمهوری اسلامی ایران تذکر داده شده ولی متاسفانه برخی از پرسنل زن نسبت به مفاد بخشنامه های مزیور بی‌اعتنا بوده و در اجرای آن تعلل ورزیده اند لذا با توجه به اوامر و رهنمودهای رهبر انقلاب و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران بدین وسیله بعموم فرماندهان یگانها و روسای سازمانهای نظامی و انتظامی ابلاغ می شود که از ورود آن دسته از پرسنل زن که پوشش اسلامی ندارند به اماکن نظامی و سرویسهای رفت و آمد جلوگیری به عمل آورند.» (کیهان،۱۰ تیر ۵۹ شماره ۱۱۰۳۳)

امام خمینی(س)، در پاسخ استعلام در مورد تعرض عده ای افراد ناآگاه و احیاناَ ضد انقلاب به بانوان بی حجاب، دستوری به این شرح صادر کردند:

۱۳ تیر ۵۹: امام خمینی:

«بسم اللَّه الرحمن الرحیم‏

ممکن است تعرض به زنها در خیابان و کوچه و بازار، از ناحیه منحرفین و مخالفین انقلاب باشد. از این جهت، کسى حق تعرض ندارد و اینگونه دخالتها براى مسلمانها حرام است، و باید پلیس و کمیته‏ ها از اینگونه جریانات جلوگیرى کنند.

روح اللَّه الموسوى الخمینى»

(صحیفه امام، ج‏۱۲، ص: ۵۰۲)

۱۴ تیر ۵۹، آیت‌الله منتظری:« متاسفانه حالا زنها برای مردهای بیرون خود را آرایش می کنند اما در منزل لباسهای پاره و مثلا لباس آشپزخانه را می پوشند و شوهر او را فقط مثل یک آشپز می‌بیند و این نباید باشد. دستور اسلام است دستور ائمه است رودربایستی نداریم دستوری که ائمه دادند این است که زنها باید منتهای آرایش و زینت را برای شوهرشان در منزل بکنند ولی زینت و آرایش خود را در خیابان و کوچه برای دیگران نیاورند که این سبب چشم چرانی جوانها می‌شود و سبب می‌شود جوانها خدای نکرده به ناموس دیگران طمع کنند. زنها برای اینکه بفهمانند این معنی را که ما بازیچه و ملعبه جوانها نیستیم انتظار از آنها می‌رود که مساله حجاب را رعایت کنند و استقلال خانوادگی خود را حفظ کنند.» (کیهان، ۱۴ تیر ۵۹ شماره ۱۱۰۳۶)

۱۴ تیر ۵۹، آیت الله خامنه ای، امام جمعه تهران:

«ای خواهران اداری که هیچ عنادی با جمهوری اسلامی ندارید فضای جامعه اسلامی را فضای عفاف عمومی قرار دهید کاری کنید که با بی‌اعتنائی شما به آرایش، دشمن یک بار دگر احساس کند که زن مسلمان ایران تسلیم ناپذیر است. … هم در محیط ادارات هم در کوچه و خیابان و هم در جامعه سعی کنید عفاف را حفظ کنید من از سوی تمام ملت مسلمان از شما خواهران مسلمان تشکر می‌کنم که در پیروی فرمان امام حاضر شدید با لباس اسلامی در محیط کار حاضر شوید».(کیهان، ۱۴ تیر ۵۹ شماره ۱۱۰۳۶)

سیل بخش نامه ها و اخطاریه ها برای مقابله با زنان بدحجاب در ادارات و موسسات آغاز شد:

۱۶ تیر ۵۹، علی قدوسی، دادستان کل انقلاب اطلاعیه ای صادر کرد:

« بدین وسیله به تمام وزارتخانه ها و موسسات و ادارات تابعه شدیدا اخطار می شود چنانچه اثری از انچه مورد تاکید حضرت امام و خواست ملت ایران است دیده شود یا بانوی کارمندی بدون پوشش اسلامی در محل کار حضور یابد بلادرنگ حقوق و مزایای او قطع خواهد شد.» (کیهان، ۱۶ تیر ۵۹ شماره ۱۱۰۳۸)

حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس: «رعایت حجاب این است که طوری لباس بپوشند که موها و بدن پیدا نباشد و فقط صورت و دو دست از مچ ایرادی ندارد و چادر ضرورتی ندارد. … مسئولین مواظب باشند خانمها با زبان آرام بپذیرند. البته اگر توجیه نشوند و بخواهند مقاومت کنند طبعا این حق دولت و حکومت است که در محیط کارش اجازه ندهد آن چیزی که صلاح نمی‌داند جریان داشته باشد».

بمرور حمایت های تئوریک از ترویج و کنترل حجاب در سطح جامعه افزایش یافت:

۲۵ تیر ۵۹، صادق زیباکلام: «می خواهم بگویم که مثل هندوها، چینی ها و عربها از آنچه که گوشه‌ای از هویت ملی‌مان می‌باشد تبعیت کنیم و پوشش اسلامی را اگر از نظر مکتبی قبول نمی‌کنیم مثل «ساری» هندی به عنوان یک هویت ملی بپذیریم. نیائیم از دید زور و تحمیل به مساله نگاه کنیم بلکه از دید یونیفورم چینی‌ها که بعد از انقلاب با لباس صدها میلیون زن و مرد چینی یکسان بود نگاه کنیم و اگر به دموکراسی اعتقاد داریم به دعوت اکثریت ملت را که این انتظار ملی و مکتبی را از ما دارند لبیک بگوئیم.» (کیهان، ۲۵ تیر ۵۹، شماره ۱۱۰۴۶)

۲۶تیر ۵۹، رائد فریدزاده، نویسنده، در یادداشتی با عنوان «حجاب امری اجتماعی، نه مساله ای شخصی»: این وظیفه دولت اسلامی است که حتی با استفاده از نیروی قهریه احکام الهی را تحکم بخشد چه به قول امام : ما باید به زور اینان را در بهشت داخل کنیم… حجاب یک امر اجتماعی است و اساسا مساله شخصی و فردی نیست که تصمیم انتخاب یا عدم انتخابش با شخص باشد و لذا رعایتش ضروری و واجب است.» (کیهان، ۲۶ تیر ۵۹، شماره ۱۱۰۴۷)

از سخنان حضرت امام و آيت الله طالقاني و ساير موضع گيري‌هاي موافقان حجاب در آن مقطع زماني چنين برمي‌آيد كه علماء و اكثريت مردم حاضر نيستند نحوه پوششي كه پيش از پيروزي انقلاب رايج بود را بيش از اين تحمل كنند، اما كاملا اميدوارند كه توصيه به حجاب در آن شرايط ويژه انقلابي مؤثر باشد. در آن سال‌ها حجاب نه تنها با نگاه ديني كه با نگاه انقلابي حتي براي ماركسيست‌ها نيز يك ارزش و نماد مبارزه با امپرياليسم محسوب مي‌شد و همين موقعيت بود كه زنان بي حجاب را در اقليت عددي و فكري قرار مي‌داد. بنابراين اميد آن بود كه بي بندوباري‌هاي گذشته تكرار نشود و اين زنان نيز با رغبت، حجاب اسلامي را بپذيرند. و در نهايت بعد از گذشت چند سالي و فراهم شدن موقعيت در سال ۱۳۶۲ قانون الزامي بودن حجاب به تصويب رسيد.

سرانجام، مصوبه آبان ماه سال ۶۲ مجلس شورای اسلامی، به تمام این فراز و نشیب ها پایان داد و فصلی جدید را در کشور اسلامی­امان آغاز کرد:

آبان ۱۳۶۲، ماده ۱۰۲ قانون تعزیرات:«هرکس علناَ در انظار واماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید علاوه بر کیفر عمل به حبس از ده روز تادوماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم میگردد و در صورتی که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نمی باشد ولی عفت عمومی را جریحه دار نماید فقط به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد .

تبصره – زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر وانظار عمومی ظاهر شوند، به حکم بالا محکوم خواهند شد».

امام بزرگوار، همواره بر دلیل اهمیت حجاب تاکید و با سخنان خود جامعه را هدایت می کردند و در سخنان خود خطاب به بانوان می فرمایند:

۲۲اسفند ۶۳، امام خمینی:« و البته باید توجه داشته باشید که حجابى که اسلام قرار داده است، براى حفظ آن ارزشهاى شماست.  هرچه را که خدا دستور فرموده است- چه براى زن و چه براى مرد- براى این است که، آن ارزشهاى واقعى که اینها دارند و ممکن است به واسطه وسوسه ‏هاى شیطانى یا دستهاى فاسد استعمار و عمال استعمار پایمال مى‏ شدند اینها، این ارزشها زنده بشود.»(صحیفه امام، ج‏۱۹، ص: ۱۸۵)

به فرموده مقام معظم رهبری ، حضرت امام (ره) تنها بانی بازگرداندن حجاب پس از کشف حجاب به ایران بودند چنانچه ایشان فرمودند: «امام (ره) آن مرد شجاع و بی نظیری بود که مسئله حجاب را به این مملکت برگرداند. هیچ کس دیگری غیر از امام نمی‌توانست این کار را بکند اینهم یکی از اختصاصات امام. اگر غیر از امام هر کس دیگر بود از همین آقایان، بزرگان، عرض می‎کنم که مقدسین علماء، چه وچه و چه، هیچکس جرأت نمی‌‎کرد که بگوید مردم باحجاب بیایند بیرون، امام همان ماه های اوّل پیروزی انقلاب گفتند باید مردم با حجاب بیایند.» (سخنرانی در جمع فرماندهان سپاه ـ ۱۴/۱۲/۷۶)

پرسمان